روابط عمومی در فهرست مشاغل برتر

 مرحوم پرفسور حمید نطقی در خصوص روابط عمومی جمله ای معروفی دارد که از یک سو نشانگر ژرف اندیشی این اندیشمند متفکر است و از سویی دیگر، نشان از اهمیت و جایگاه این حرفه دارد. وی می گوید: "هر سازمان همان روابط عمومی را دارد که لایق آن است." آن استاد بزرگ درنگاهی سنجیده، داشتن روابط عمومی موفق را نشانه ای از موفقیت و توفیق رئیس و تشکیلات یک سازمان می داند. حال بعد از گذشت چند دهه از بیان این جمله نغز به نظر می رسد این ملاک و شاخص هنوز هم جایگاه خود را دارد.

مخاطب هوشمند می تواند در اولین ملاقات و با رد و بدل کردن چند جمله ساده تشخیص دهد که با چه مدیری، با چه ویژگی هایی و چه سازمانی با چه مشخصاتی روبرو است. در واقع روابط عمومی هر سازمان دروازه ای است که یا مخاطب و مشتری از آن می گذرد و به درون سازمان می آید و از خدمات آن بهره مند می شود و یا با اولین برخورد با تابلوی هویتی سازمان،که همان روابط عمومی است، راهش را کج می کند و برای همیشه می رود. مخاطب و مشتری پر مشغله امروزی آن قدر فرصت ندارد که در یک ایستگاه خیمه بزند و یک سازمان یا نهاد را در چندین و چند ماه بررسی و انتخاب کند و یا بهتربگوییم آنقدر فرصت های متنوعی برای او فراهم هست که بتواند آنچه را می خواهد انتخاب کند. پس از نقطه نظر ونگاه عمیق پدر روابط عمومی نوین ایران مرحوم پروفسور نطقی، روابط عمومی تابلوی تمام نمای هویت یک سازمان است و نقشی مهم و موثر در جذب و دفع مخاطبان و مشتریان دارد. 

از سویی دیگردر ادبیات و دانش نظری این حرفه، روابط عمومی را بخشی از وظایف مدیریت دانسته اند که از سوی مدیر برای تسهیل درامور و تبیین مفهوم مدیریت مشارکتی به شخصی دیگر که همان ویژگی های مدیر در بخش ارتباطی سازمان را دارد واگذار می شود. در حقیقت روابط عمومی بخشی بلافصل از وظایف هر مدیر است که برای درست انجام شدن و به سامان رسیدن آن حوزه به فرد دیگری تفویض می شود. علیرغم اینکه شان اداری معاونان یک سازمان بالاتر از دیگر رده های سازمانی است، اما مدیر روابط عمومی هم به صورت مستقیم و بلافصل زیر نظر رئیس سازمان انجام و ظیفه می کند. این موضوع نیز نشانگر اهمیت روابط عمومی و شان و جایگاه آن است. البته این که به این جایگاه توجه می شود و یا نه، جای خود را دارد ولی یکی از موضوعات مسلم دراین رابطه این امر است که در سازمان هایی که به این شان و جایگاه توجه لازم انجام می گیرد، موفقیت بیشتری نصیب می شود و آن سازمان در مجموع شان و جایگاه والاتری پیدا می کند.

اگر بخواهیم راه دوری نرویم و نگاهی به همین کشورهای همسایه و دور وبر خود بیندازیم، کشوری مانند هند که با جمعیتی میلیاردی، بعد از چین دومین کشور پر جمعیت جهان است، توانسته است با ارائه تصویری مثبت، دلنشین و پر زرق و برق، بخشی از درآمد خود را از بخش توسعه و گسترش توریسم به دست آورد. تصویر سازی مثبت و دلپذیر از سیمای هند، هنر روابط عمومی این کشور بوده و شرکت های مشاوره ای و تبلیغاتی که در حوزه روابط عمومی فعالیت می کنند توانسته اند به درستی به وظایف حرفه ای خود عمل کنند. البته آنچه که در مورد نقش روابط عمومی مراد است، نشان دادن امور خلاف واقع نیست. یعنی اگر مسافر و مشتری به ذهنیت ساخته شده از هند توسط روابط عمومی بدان کشور پای می گذارد از رفتنش پشیمان نمی شود ، اما در مورد مسافر و گردشگر ایرانی این واقعیت وجود دارد که ده ها بار با خودش بگوید: ای بابا اگر ما هم کمی برنامه ریزی و هنر خود را به کار می گرفتیم، خیلی بهتر و زیباتر از آنچه را در هند می بینم در کشور خودمان داشتیم. صحبت این است که هنر روابط عمومی این ظرفیت را دارد که به درستی و شایستگی داشته های خودش را به زیبایی و با جذابیت به رخ مخاطب و مشتری بکشد.

ترکیه هم کشور دور و غیر قابل دسترسی برای ایرانیان نیست. اما زمانی که برنامه های توسعه اقنصادی و اجتماعی دراین کشور آغاز شد، روابط عمومی از اولین جاهایی بود که فراخوانده شد تا در کنار دیگر دستگاه ها و نهادهای دولتی و خصوصی چرخ توسعه اقتصادی را به حرکت در آورد. امروز ترکیه یکی از کشورهای صادر کننده اقلام قابل توجه صادراتی است و بخش توریسم آن رونق خاصی دارد. مسئولان و کارگزاران روابط عمومی دراین کشور از سالها پیش به گوشه و کنار این کشور سر زدند و هر آنچه را از صنایع کوچک و سنتی در روستا و شهر داشتند به کار گرفتند تا ضمن جلب مشارکت مردم گام های توسعه خود را محم تر و استوارتر بردارند.

مالزی هم برای ایرانیان کشور ناشناخته ای نیست. کیست که نداند قدرت برنامه ریزی و مدیریت ایرانیان از لحاظ برتری و پیشرو بودن در امور جاری اصلا با آنچه درآن کشور می گذرد، قابل مقایسه نیست. شاید اگر یک هفته پروازهای ورودی به فرودگاه های مالزی قطع شود این کشور توریست پذیر با بحران روبرو شود. از سویی دیگرمیزبانی دست اندرکاران آن کشور درمراسم های جمعی نیز با همتایان ایرانی آنها قابل مقایسه نیست. امسال دومین کنگره جهانی کارگزاران روابط عمومی در روزهای 18 و 19 آذرماه در تهران برگزار شد. علیرغم اینکه سال گذشته و در زمان برگزاری اولین کنگره در مالزی هم دست اندرکاران این اتفاق مهم همه همت خود را به کار بسته بودند، اما در مقام مقایسه، در خصوص جذب مخاطب، گستره موضوعی، سرویس دهی، حضور دیگر کشورهای مسلمان، برپایی تورهای آشنایی با ایران برای میهمانان خارجی و . . اصلا این دو کنگره قابل مقایسه نبود. موضوعی که مورد تایید برگزار گنندگان دوره اول کنگره هم بود و آنان با ابراز قدرشناسی و تشکر خود از برگزاری کنگره دوم بر این موضوع صحه گذاشتند.

با این همه، توسعه مالزی وام دار، توسعه ارتباطات و روابط عمومی دراین کشور است. شرکت های مشاوره روابط عمومی و ارتباطات در این کشور بسیار فعال هستند و جالب اینکه آنها روابط عمومی خاص خود را دارند. موسسه کارگزار روابط عمومی توفیق داشته است که تاکنون هفت دوره آموزشی را دراین کشور برگزار کند. شرکت کنندگان در این دوره ها زمان حضور در مالزی با وضعیت جالب توجهی در خصوص روابط عمومی روبرو بودند. آنها در کمتر سازمانی با تابلو روابط عمومی و یا نام های مشابه روبرو می شدند و زمانی که یکی از شرکت کنندگان در دومین دوره آموزشی روابط عمومی در شورای شهر مالاکا از مسئولان شهر پرسید که دلیل این موضوع چیست، مسئول حاضر در جلسه ای که به مناسبت حضور میهمانان ایرانی برپا شده بود گفت: روابط عمومی یک کار اداری و حرفه خاص برای افرادی معین نیست، روابط عمومی وظیفه همه اعضای سازمان است و همه وظیفه دارند که به راهنمایی و ارائه خدمت به مشتری و مخاطب بپردازند و در حقیقت همه ما در سازمان عضو روابط عمومی هستیم و در اصل همه سازمان مسئول روابط عمومی و ارتباط صحیح و موثر با مشتریان و مخاطبان هستند. 

آنچه بدان اشاره شد، مختصری از وضعیت و جایگاه روابط عمومی در کشورهای همسایه و منطقه بود و گرنه جایگاه روابط عمومی در کشورهای صنعتی و پیشرو از آنچه بیان شد، دارای سهم و جایگاه بیشتر و موثرتری است. از زمان پایه گذاری روابط عمومی در حوزه صنعت توسط ای وی لی که وی را پدر روابط عمومی نوین هم می شناسد، این علم و صنعت توانسته است نقش و جایگاه مهم و موثری در این کشورها داشته باشد. پس اگر روابط عمومی در سال 2013 در نقش سیزدهمین شغل برتر در دنیا آی. تی نشسته است جای تعجب و سئوال ندارد. 

نویسنده:
محمد دشتی